Zasady zatrudniania Ukraińców po zmianach od 1 lipca 2024 r.

Z ochrony tymczasowej na pobyt tymczasowy

Zgodnie z ustawą, pobyt obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL UKR będzie legalny do 30 września 2025 roku. Jednocześnie od przyszłego roku będzie możliwa zmiana statusu pobytu z obecnej ochrony tymczasowej na pobyt czasowy, który jest korzystniejszy i opisany w ustawie o cudzoziemcach.
Zakłada, że zmiana statusu na pobyt czasowy będzie możliwa dla obywatela Ukrainy, który spełni następujące warunki: 

• uzupełni i zaktualizuje wszystkie niezbędne dane w bazie PESEL UKR w organie gminy np. jeśli odciski palców są nieczytelne trzeba pobrać jej powtórnie;
• złoży elektroniczny wniosek do wojewody;
• miał aktywny status UKR w dniu 4 marca 2024 r. i w dniu składania wniosku,
• służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, nie wniosą sprzeciwu w sprawie zmiany statusu pobytowego.

Po pozytywnym przejściu procedury, osoba ta otrzyma kartę pobytu z adnotacją „poprzednio posiadał ochronę czasową”. Uchodźcy wniosek o zmianę ochrony czasowej na pobyt tymczasowy będą mogli złożyć w dowolnym dla siebie terminie do marca 2025 roku w urzędzie gminy. Rozwiązanie to zacznie obowiązywać dopiero co do zasady od przyszłego roku. Indywidualnie statut uchodźcy zmieni się w momencie odebrania przez obywatela Ukrainy karty prawa do pobytu tymczasowego w Polsce i będzie obowiązywał przez trzy lata.

Rząd wygasi niektóre świadczenia

Z ustawy wynika, że od 1 lipca br. nastąpi wygaszenie wsparcia w zakresie finansowania:

• wykonywania fotografii;
• jednorazowego świadczenia pieniężnego 300 zł na „zagospodarowanie”. 

Koniec z zakwaterowaniem w prywatnym domu

Od 31 lipca br. finansowanie wsparcia w postaci zakwaterowania i wyżywienia uchodźców z Ukrainy, będących w szczególnie trudnej sytuacji, będzie możliwe jedynie na podstawie podpisanej umowy z właściwym miejscowo wojewodą lub organem samorządowym, działającym na polecenie wojewody.

Na mocy nowych przepisów wojewoda może zapewnić  pomoc polegającą na:

• zapewnieniu zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego;
• prowadzeniu punktów recepcyjnych;
• zapewnieniu transportu związanego z zakwaterowaniem lub opieką medyczną;
• podjęciu innych działań niezbędnych do realizacji pomocy, po uzyskaniu zgody właściwego ministra

Świadczenia za naukę dziecka

Nowelizacja wiąże wypłatę świadczenia 800 plus i świadczenia „Dobry start” z obowiązkiem szkolnym.  Zgodnie nowym brzmieniem art. 26 ust. 1 pkt 2-3 ustawy pomocowej, dziecko obywatela Ukrainy na które ubiega się on o świadczenie wychowawcze lub świadczenie dobry start musi realizować obowiązek nauki/uczyć się w szkole należącej do polskiego systemu oświaty.  Warunek ten nie będzie dotyczyć natomiast tych dzieci, których ze względu na wiek nie obejmuje obowiązek przygotowania przedszkolnego albo obowiązek  nauki oraz tych dzieci których obowiązek nauki został odroczony.

Dostęp dla polskiego rynku pracy

Nowela modyfikuje zasady dostępu do polskiego rynku pracy dla obywateli Ukrainy. W obowiązującym stanie prawnym obywatel Ukrainy, który przebywa w Polsce legalnie, może podjąć legalnie pracę u każdego pracodawcy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę; jedynym warunkiem, którego spełnienie jest konieczne, aby praca mogła być uznana za legalną, jest złożenie powiadomienia (tylko elektronicznie) przez pracodawcę w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy, za pośrednictwem portalu – praca.gov.pl.; dodatkowo każdy obywatel Ukrainy przebywający w Polsce legalnie może zarejestrować się jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, na takich samych zasadach, jak obywatel polski.

Zmiany wprowadzane ustawą w zakresie dostępu do rynku pracy dotyczą:

• skrócenia z 14 na 7 dni terminu na przesłanie powiadomienia przez pracodawcę zatrudniającego obywatela Ukrainy,
• wprowadzenia konieczności złożenia kolejnego powiadomienia o zatrudnieniu obywatela Ukrainy w przypadku gdy zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy, zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określone w powiadomieniu, obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w powiadomieniu,
• wprowadzenia wymogu wskazywania w powiadomieniu o zatrudnieniu obywatela Ukrainy co najmniej minimalnego wynagrodzenia o pracę lub minimalnej stawki godzinowej,
• wprowadzenia obowiązku powiadomienia przez obywatela Ukrainy pracodawcy o doręczeniu mu decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę